SCRIPTA MANENT – «ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ». ΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΣΤΟ ΛΑΟ

Scripta Manent

Ανθολόγος: Λουκάς Αξελός

ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΜΑΞΙΜΟΣ

(1899-1962)

«Οικουμενική». Μια κυβερνητική δικτατορία στη Βουλή και διά της Βουλής στο λαό

Το χαρακτηριστικότερο και το πιο σημαντικό γνώρισμα της Βουλής του 1926 ήτανε ότι δίνοντας, από διαφόρους λόγους και για διαφόρους σκοπούς, κατά παμψηφία σχεδόν, την ψήφο της υπέρ της «Οικουμενικής» μεταβίβασε ουσιαστικά τα δικαιώ­ματά της ως νομοθετικό σώμα στην εκτελεστική εξουσία. Δεν ελέγχει πια τώρα το κοινοβούλιο την κυβέρνηση, άλλα η  κυβέρνηση το κοινοβούλιο.

Η νομοθετική εργασία έχει συγχωνευθεί με την εκτελεστική εξουσία κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η Βουλή να ψηφίζει υποχρεωτικά όλα τα νομοσχέδια πού έχουν εγκριθεί προηγουμένως από τους αρ­χηγούς των αστικών κομμάτων ως κυβέρνηση, από την Οικουμε­νική και να συζητεί εκείνα μονάχα, που η κυβέρνηση, τα μέλη της, δίνουν την άδεια να συζητήσει. Μια κυβερνητική δικτατο­ρία στη Βουλή και διά της Βουλής στο λαό. Μια συγκέντρωση, μια απαλλοτρίωση των δικαιωμάτων της Βουλής υπέρ της εκτελεστικής εξουσίας. Αυτή είναι η κατάσταση της Οικουμενικής. Κατάσταση που δεν μπορεί να ανατραπεί από την ίδια την Βουλή, παρά μονάχα αν τα κόμματα διασπάσουν το κοινό μέτωπο, από λόγους που δε θα οφείλονται ασφαλώς στην ελαττωματική λειτουργία του κοινοβουλίου.

Με την Οικουμενική κυβέρνηση η Βουλή του 1926 διαιρέ­θηκε σε δυο στρατόπεδα: ένα κυβερνητικό — όλα τα αστικά κόμματα — και ένα αντικυβερνητικό, η κοινοβουλευτική ομάδα του «Ενιαίου Μετώπου», οι κομμουνιστές.

Η διαίρεση αυτή ούτε τυχαία ήτανε, ούτε στενά κοινοβουλευτική.  Απέρρεε από το νέο ταξικό διαφορισμό που δημιούρ­γησε η μεταπολεμική εξέλιξη, φανέρωνε υπεροχή του ταξικού στο κομματικό στοιχείο. Όλα τα κυβερνητικά κόμματα ήτανε κόμματα αστικά, το μόνο αντικυβερνητικό κόμμα ήτανε το επανα­στατικό κόμμα. Τάξη και κόμμα, κόμμα και εκτελεστική εξουσία, τάξη και εκτελεστική εξουσία συγχωνευθήκανε σε μια νέα αντινομία που μια κοινωνική ανάγκη, βαθύτερα αστική, την επέβαλε.

Ψηφίζοντας ασυζητητί κάθε κυβερνητικό νομοσχέδιο η Βουλή του 1926 έφερε σε αντίθεση προς τις λαϊκές εργατοχωρικές μάζες, όχι μόνο τα κόμματα, μα και τον ίδιο τον εαυτό της, ως Βουλή.

Εφ’ όσον η γραμμή τάξεως που τα κόμματα, ως κυβέρνηση, είχανε υιοθετήσει, προκάλεσε γενική κατακραυγή μέσα στις μεγάλες μάζες του έθνους, ήτανε αδύνατο να παραμείνουν, όχι μόνο η Οικουμενική, όχι μόνο «κυβέρνηση συνασπισμού», μα και η Βουλή. Ολόκληρο το συγκρότημα: νομοθετικό σώμα και εκτελεστική εξουσία, κόμματα και κυβέρνηση, αρχίσανε να καταπίπτουν.  Η διάλυση της Οικουμενικής κατέληξε, στο τέλος, σε διάλυση της Βουλής.

Σεραφείμ Μάξιμος, Κοινοβούλιο ή δικτατορία;, εκδ. «Στοχαστής», Αθήνα 1975.