Του Περικλή Κοροβέση
Ζούμε σε μια εποχή σκοταδισμού. Και αυτό συμβαίνει σε μια φάση που η ανθρωπότητα διαθέτει τόσο πολλά μέσα επικοινωνίας που θα ήταν θέμα επιστημονικής φαντασίας πριν από λίγες δεκαετίες.
Ο καθένας μπορεί να βγάλει μια εφημερίδα -σε ηλεκτρονική μορφή- ή να στήσει το μπλογκ του, να γίνει φωτογράφος και κινηματογραφιστής μόνο με το κινητό του. Να μη μιλήσουμε για την πληθώρα των τηλεοπτικών ή ραδιοφωνικών σταθμών που εκπέμπουν πανελλαδικά ή τοπικά. Σε αυτήν την εντυπωσιακή επανάσταση των μέσων επικοινωνίας, φτωχός συγγενής παραμένουν αυτά που τυπώνονται στο χαρτί.
Οι εφημερίδες και τα περιοδικά έχουν πάρει την κατιούσα και όχι μόνο στη χώρα μας, παρ’ όλο που συχνά οι ιδιοκτήτες τους είναι μεγιστάνες και άσχετοι με τη δημοσιογραφία. Εντούτοις, αντί η γνώση και η σωστή πληροφόρηση να είναι κτήμα του καθενός, έχουμε την απόλυτη διάδοση του σκοταδισμού και της αποπληροφόρησης που διαμορφώνει τον ασήμαντο και υποτακτικό άνθρωπο, δημιουργώντας τη βάση του φασισμού.
Το κοινωνικό μας σύστημα στηρίζεται στην ανισότητα και τον αποκλεισμό. Και όσο μεγαλύτερος είναι ο αποκλεισμός και η φτώχεια εξαπλώνεται σαν πανδημία, τόσο ο πλούτος συγκεντρώνεται στα χέρια των ολίγων. Να μην ξεχνάμε πως το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει περιουσία όσο το υπόλοιπο 99%. Πώς θα πεισθούν αυτά τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων πως αυτή η κατάσταση είναι φυσιολογική;
Με το να μη μάθουν ποτέ το γιατί. ‘Η, καλύτερα, να μη θέσουν ποτέ το ερώτημα γιατί. Πρέπει να πεισθούν πως ο μόνος δυνατός κόσμος είναι αυτός στον οποίο ζούμε.
Η εξουσία επιστρατεύει χιλιάδες θεωρίες-μυθολογίες για να πείσει τους εξωπεταγμένους πως για όλα τα δεινά τους φταίνε οι ίδιοι. Και λίγο-πολύ το έχει καταφέρει. Μπορεί αυτός ο λαός να σιχτιρίζει συλλήβδην τους πολιτικούς, αλλά στο «διά ταύτα» θα σου πει με σιγουριά: «Εμείς όμως δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Κάποιος πρέπει να βρεθεί να μας σώσει». Δηλαδή έχει δεχτεί την υποταγή του σαν κάτι το φυσιολογικό.
Η ενσωματωμένη υποταγή πάει ζευγάρι με την ενοχή. Είναι κοινώς αποδεκτό το γνωμικό «Οποιος θέλει δουλειά, βρίσκει». Αρα είναι δικό σου το λάθος που είσαι άνεργος, άσχετα αν περίπου το 1/3 του ενεργού πληθυσμού είναι άνεργο. Υπάρχει ακόμη η άλλη περιρρέουσα σοφία πως όποιος δουλεύει δεν πεινάει.
Οι στατιστικές μάς λένε όμως άλλα. Εκατομμύρια εργαζόμενοι στον κόσμο ζουν κάτω από το κατώφλι της φτώχειας. Και αν κάποιοι βρεθούν να σπάσουν αυτά τα στερεότυπα και αναδείξουν τις πραγματικές αιτίες της δυστυχίας με το έργο και τη δράση τους, έχουν κακό τέλος ενώ το έργο τους μπορεί να γίνει κλασικό και αναφορά για τις επόμενες γενιές.
Εντούτοις είναι οι μόνοι που μετρούν και είναι αυτοί που μας βοηθούν να απαλλαγούμε από το ψεύτικο προσωπείο μας και να βρούμε τον αληθινό μας εαυτό. Και αυτό είναι το πιο δύσκολο πράγμα που έχει να κάνει στη ζωή του ο άνθρωπος.
Θα μπορούσε κανείς από τους συνηθισμένους ανθρώπους να φανταστεί πριν από μερικά χρόνια πως η ομοφυλοφιλία είναι κίνημα απελευθέρωσης και όχι ανωμαλία; Σήμερα η ομοφοβία είναι ρατσισμός. Και ο ρατσισμός είναι ποινικό αδίκημα. Αλλά για να γίνει αυτό χρειάστηκαν σκληροί αγώνες πολλών δεκαετιών, για να μην πω περίπου δύο αιώνων, με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες.
Και όμως, στον χώρο του χαρτιού και του μελανιού γίνονται θαυμαστά πράγματα που δημιουργούν ρωγμές φωτός στο βασίλειο του σκότους.
Ενα από αυτά είναι η Monde Diplomatique, ίσως το μεγαλύτερο αριστερό ανεξάρτητο έντυπο στον κόσμο, που, εκτός από τα γαλλικά, κυκλοφορεί σε ακόμα τριάντα γλώσσες. Αυτή η εφημερίδα πόνταρε από την αρχή στη σκεπτόμενη Αριστερά χωρίς ποτέ να ταυτιστεί με κάποιο κόμμα, αντιπολιτευόμενο ή κυβερνών.
Ενα ανεξάρτητο έντυπο χάνει το κύρος του αν γίνει όργανο κάποιου κόμματος και ακολουθεί τη μοίρα των κομματικών εντύπων, τη συρρίκνωση της κυκλοφορίας και τον μηδενισμό της σκέψης που περιορίζεται στη βαρετή προπαγάνδα.
Οι αστικές εφημερίδες κύρους το έχουν καταλάβει καλά αυτό. Υποστηρίζουν την τάξη τους και σχεδόν καθοδηγούν τα κόμματα, πλην των αριστερών που τα σφάζουν με το μπαμπάκι. Αφήνουν ακόμα και ελεύθερες στήλες σε αριστερούς συντάκτες, που δεν είναι άμεσα πολιτικές. Πράγμα αδιανόητο για κομματικά έντυπα.
Η Monde Diplomatique* έκανε μια μεγάλη έρευνα για να γνωρίσει τους αναγνώστες της. (Μόνο στη Γαλλία, όχι στις υπόλοιπες τριάντα χώρες που κυκλοφορεί). Το δείγμα ήταν περίπου 17.000 αναγνώστες που απάντησαν γραπτώς σε ένα ερωτηματολόγιο. Περίπου το 75% ήταν η Αριστερά όλων των τάσεων (Ανυπότακτη Γαλλία, Αναρχικοί, Ακρα Αριστερά, Ανένταχτοι κ.λπ.). Το ΚΚΓ είχε 4,7%, οι Πράσινοι 4,4% και οι Σοσιαλιστές 4,3%.
Ακόμα ένα εντυπωσιακό στοιχείο ήταν ο τρόπος που διαδίδεται. Ούτε διαφήμιση, ούτε αφίσες. Μόνο από στόμα σε στόμα. Το άλλο στοιχείο ήταν η σταθερότητα των αναγνωστών. Μερικοί την παρακολουθούν πάνω από 30 χρόνια.
Ακόμα το 37,9% των αναγνωστών διαβάζουν πάνω από δέκα άρθρα. Να σημειώσουμε πως η εφημερίδα δεν έχει καμία διαφήμιση (Ο Γκοντάρ έλεγε πως η διαφήμιση είναι φασισμός, και δεν είχε άδικο. Είναι η παρουσία του κεφαλαίου που εξαγοράζει το έντυπο και χάνει την ανεξαρτησία του).
Η εφημερίδα από χρονιά σε χρονιά αυξάνει την κυκλοφορία της. Το 2017 είχε κέρδος 2.071.000 ευρώ μόνο από τις πωλήσεις. Το προσωπικό στοιχίζει στην εφημερίδα πάνω από 4 φορές περισσότερο απ’ ό,τι το χαρτί και η εκτύπωσή της. Αλλά υπάρχουν και άλλα έντυπα στον κόσμο που κινούνται στις ίδιες κατευθύνσεις και επιβιώνουν.
Η συνταγή είναι πάντα η ίδια. Ανεξαρτησία, ελεύθερη σκέψη, έκφραση εκείνης της κοινωνίας που σκέπτεται, που είναι και το πιο προχωρημένο και μορφωμένο κομμάτι κάθε χώρας.
*Δημοσιεύτηκε στην ίδια εφημερίδα τον Νοέμβριο του 2018.
Πηγή: Εφ.Συν
