Ο ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟΣ, ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
Του Κώστα Χ. Χρυσόγονου
Η πειθαρχική δίωξη που άσκησε ο υπουργός Παιδείας κατά του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, επειδή ο τελευταίος δεν «φρόντισε» να καταστείλει με κάθε τρόπο την απεργία των διοικητικών υπαλλήλων του ιδρύματος, έχει τρεις αλληλένδετες αλλά διακριτές διαστάσεις.
Η πρώτη είναι η πολιτική διάσταση. Είναι πρωτοφανές μια κυβέρνηση προερχόμενη από εκλογές να διώκει για πολιτικούς λόγους έναν εκλεγμένο πρύτανη. Το πιο κοντινό προηγούμενο ανάγεται στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, όταν ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αβροτέλης Ελευθερόπουλος, στην επέτειο της Απελευθέρωσης της πόλης βρήκε το θάρρος να εκφωνήσει, μπροστά στο βασιλιά Γεώργιο Β’, έναν πανηγυρικό λόγο δυσάρεστο για το καθεστώς. Η συνέπεια ήταν η παύση του με συνοπτικές διαδικασίες. Όσο κι αν ο αυταρχισμός προσλαμβάνει διαφορετικές μορφές, η βαθύτερη ουσία του παραμένει αναλλοίωτη.
Η δεύτερη είναι η νομική διάσταση. Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος, τα ΑΕΙ είναι πλήρως αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Η έννοια της Αυτοδιοίκησης εμπεριέχει πρώτιστα την εξουσία των ΑΕΙ να αντιμετωπίζουν τις κάθε είδους υποθέσεις τους με δικά τους όργανα, μέσα στο πλαίσιο βέβαια των γενικών και αφηρημένων ρυθμίσεων τις οποίες θεσπίζει ο κοινοβουλευτικός νομοθέτης. Συνεπώς, η άσκηση από τον υπουργό Παιδείας μιας διοικητικής κατά τη φύση της αρμοδιότητας, όπως η κίνηση πειθαρχικής δίωξης κατά καθηγητή ο οποίος συμβαίνει να έχει εκλεγεί και πρύτανης ενός συγκεκριμένου ΑΕΙ, είναι εμφανώς αντισυνταγματική.
Και η τρίτη είναι η επικοινωνιακή διάσταση. Η συγκυβέρνηση της μνημονιακής υποτέλειας και τα αναιδή δημοσιογραφικά φερέφωνα της διαπλοκής επιχειρούν, μέσω της δίωξης και της επικοινωνιακής προβολής της, να επιρρίψουν στον Θεοδόση Πελεγρίνη την ευθύνη για τη διακοπή της λειτουργίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην πραγματικότητα όμως οι «διαθεσιμότητες» των υπαλλήλων, σε συνέχεια της δραματικής μείωσης της κρατικής επιχορήγησης τα τελευταία χρόνια, καθιστούν αδύνατη τη λειτουργία του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου οι αντιδράσεις στα κυβερνητικά μέτρα ήταν ηπιότερες και η διδασκαλία στο χειμερινό εξάμηνο άρχισε κανονικά, έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα 41 από τους 46 υπαλλήλους της Τεχνικής Υπηρεσίας του. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν υπάρχει κανείς θερμαστής για να λειτουργήσει το καλοριφέρ(!) και τα μαθήματα «διεξάγονται» κάτω από συνθήκες ψυγείου. Ένα ειδικότερο παράδειγμα είναι ο Τομέας Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής, του οποίου είμαι διευθυντής κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος. Από τους τέσσερις διοικητικούς υπαλλήλους που είχε κάποτε ο τομέας αυτός, σήμερα, δεν του απέμεινε κανένας, ενώ και για όσους καθηγητές συνταξιοδοτήθηκαν τα τρία τελευταία χρόνια δεν γίνονται (λόγω έλλειψης πιστώσεων) προκηρύξεις θέσεων ώστε να αντικατασταθούν από νέους επιστήμονες. Το δημόσιο πανεπιστήμιο, επομένως, καταρρέει υπό το βάρος των μνημονίων και οι απολογητές τους επιχειρούν, ούτε λίγο ούτε πολύ, να ενοχοποιήσουν για την κατάρρευση όσους τολμούν να αντισταθούν στα μνημόνια.
Η πολιτική διαφωνία διώκεται, το Σύνταγμα παραβιάζεται και η αλήθεια διαστρεβλώνεται με τη βοήθεια των Μέσων Μαζικής «Ενημέρωσης»-Επιβολής του συστήματος. Και, βέβαια, όλα αυτά δεν συμβαίνουν για πρώτη φορά, αλλά αποτελούν τη συνέχεια ενός έργου του οποίου γινόμαστε όλοι θεατές στην εποχή των μνημονίων. Η ώρα να σηκωθούμε όρθιοι και να αποδοκιμάσουμε με τον πιο έντονο τρόπο τους συντελεστές αυτού του θεάτρου του παραλόγου και του αυταρχισμού είναι τώρα.
* Ο Κώστας Χ. Χρυσόγονος είναι καθηγητής Νομικής ΑΠΘ