Καλά λαέ, από πού βγήκαν αυτοί;

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΛΗΡΟΣ (1878-1919)

Καλά, λαέ, όλα αυτά που λες είναι άγια, αλλά πώς συμβαίνει ώστε όλοι οι βουλευταί, που εσύ ο ίδιος τους εκλέγεις, και που βέβαια δεν είναι τα χειρότερα στοιχεία της κοινωνίας, να είναι έ­τσι συμφεροντολόγοι, ατομικισταί, αριβίστες, ρουσφετολόγοι, ελα­στικοί στις ιδέες και τα καθήκοντά τους, μικρολόγοι, μικροφιλότιμοι, επιπόλαιοι και ανίκανοι για δημιουργική εργασία;

Από πού βγήκαν αυτοί;

Πέσανε από τον ουρανό ή είναι σαρξ εκ της σαρκός και οστούν εκ των οστών σου;

Και αφού λοιπόν είναι γνήσια τέκνα σου και οι καλύτεροι αν­τιπρόσωποι του πολιτισμού σου και των φυλετικών ιδιοτήτων σου, τότε τι φωνάζεις εναντίον τους και δε φωνάζεις εναντίον του εαυτού σου; Δεν κατάλαβες ακόμα πως όλα τα ελαττώματα αυτά, που αποδίδεις στους πολιτικούς σου, τα ’χεις κι εσύ ο ίδιος όχι σε μικρό­τερο βαθμό;

Και εάν οι βουλευταί σου ρουσφετολογούν, μικρολογούν, δεν κοιτάζουν τα κοινά συμφέροντα, αλλά μόνον τα ατομικτους, δεν κατάλαβες ότι αυτό προέρχεται γιατί και συ, ελληνικέ λαέ, ολόκληρος, απ’ τον καθηγητή του πανεπιστημίου ίσαμε τον τελευταίο τσαγκάρη και χωρικό, με τη μεγαλύτερη ευκολία ρουσφετολογείς, συμφεροντολογείς, μικρολογείς, ψεύδεσαι, σοφιστεύεις, δεν κρατείς καμιά σταθερή ηθική αρχή, κανένα ορισμένο ιδεολογικό κοινω­νικό πρόγραμμα;

[…] Οι σπουδαιότερες φυλετικές αρνητικές ιδιότητές μας είπαμε ότι είναι: Η φανατική προσήλωση στο ψέμα που κολα­κεύει τις εθνικές μας αδυναμίες και προλήψεις, ή εξυπηρετεί τα προσωπικά πάθη και συμφέροντά μας και η περιφρόνησή μας στην αλήθεια και δικαιοσύνη εφ’ όσον αυτές πειράζουν έστω και την πιο μικρή αδυναμία μας. Ο σατανικός ατομικισμός, που όλα τα υποτάσσει στην πρακτική καριέρα του ατόμου και στο συμφέρον της οικογενείας του, ολότελα αδιαφορών για ανώτερα κοι­νωνικά ή ανθρωπιστικά ιδανικά. Η θεοποίηση εκ μέρους μας του νοητικού παράγοντος, της επιτήδειας «καπατσοσύνης», που εξασφαλίζει κοινωνική προαγωγή και η τελεία μας αδιαφορία στο ήθος και τον ηθικό εν γένει παράγοντα. Η γενική αμοιβαία καχυποψία μας, που προέρχεται από τη γενική συνείδηση της ηθικής ελαττωματι­κότητάς μας. Η ανευλάβειά μας προς το άτομο του άλλου, αποτέλεσμα εσωτερικού δεσποτισμού και ελλείψεως ανθρωπι­στικής ανατροφής. Η ματαιοδοξία, φτωχαλαζονική επί­δειξη του πλούτου και η θεοποίηση της υλικής επιτυχίας του ανθρώπου, αποτέλεσμα ελλείψεως πνευματικών ιδανικών και ανωτέ­ρας ηθικής αντιλήψεως της ζωής. Η υπερτροφία του προσωπικού στοιχείου και της μικρολόγου υποκειμενικότητας σε όλες μας τις κρίσεις και κοινωνικές πράξεις. Η έλλειψη φυσικότητος και απλότητος χαρακτήρος ισχυ­ρών παρορμήσεων και οραματισμού και η φυσική συνέπεια αυτών: η στεγνότης και πεζότης του χαρακτήρος, η τελεία υποδούλωσή μας στην τρομοκρατία μιας ματαιοδόξου υλιστι­κής γνώμης, και η ανικανότης μας για κάθε αυθόρμητη γενναία δημιουργία στην περιοχή της τέχνης, του ηθικού κόσμου και της ανιδιοτελούς καθαρής επιστήμης!

[…]Πρέπει όλοι οι πραγματικώς φωτισμένοι και όσοι καταγίνονται σε κάποια κοινωνική διαφωτιστική δράση να μη παύουν να επαναλαμβάνουν τα φυλετικά μας ελατ­τώματα και να δημιουργήσουν μια σταθερή κοινή γνώμη, που να καυτηριάζει διαρκώς εκείνα που ως τα τώρα τα επαινούσαν και τα λιβάνιζαν όλοι.

Γεώργιος Σκληρός, Τα σύγχρονα προβλήματα του Ελληνισμού, στο Γ. Σκληρού, Έργα, εισαγωγή-σχόλια-επιμέλεια Λουκάς Αξελός, εκδ. «Επικαιρότητα», Αθήνα 1976.