ΙΔΑΝΙΚΟΙ ΣΥΝΕΝΟΧΟΙ

Της Ελένης Τζατζιμάκη

Η σιωπή, η απραξία συνιστούν συνενοχή.

Και συνενοχή ύπουλη, υπόγεια, από αυτές που μπολιάζουν το κακό, μη αναλαμβάνοντας καμία ευθύνη. Χειρότερη από εκείνη των ψυχρών εκτελεστών του Κοινοβουλίου που δωσιλόγησαν στεντόρεια και σίγουρα με το αζημίωτο.

Γίναμε από εργαζόμενοι, θεληματατζήδες. Από έθνος, αποικία. Από «περήφανοι απόγονοι», μοιρολογίστρες. Από κυρίαρχοι, καταντημένοι. Από φλογισμένοι Βαλκάνιοι, διακονιάρηδες Ευρωπαίοι, από έθνος με παράδοση, έθνος της κατάδοσης. Λαός εκπορνευμένος.

Σιωπηλά, ήσυχα, πειθήνια συναινέσαμε σε σειρά αποφάσεων εθνικής προδοσίας και καταδίκης: η χώρα χαρίστηκε από εμάς τους ίδιους, και χαρίζεται κάθε μέρα: σε κάθε like στο Facebook ή follow στο Twitter, στις τζάμπα μαγκιές στις δημόσιες υπηρεσίες, στα αγανακτισμένα παραληρήματα μέσα στα ταξί, στα σκυμμένα κεφάλια που, δουλεύοντας δωδεκάωρα, ζητιανεύουν τα 400 ή 500 ευρώ, στα «πάλι καλά που έχουμε δουλειά ακόμη», στην αβίαστη προτροπή προς τη «μόνη λύση» της μετανάστευσης προς άπαντα άνεργο ή πενιχρά αμειβόμενο, στους ανοικτούς δέκτες της τηλεόρασης, στο εγκαταλελειμμένο κέντρο της Αθήνας, στις φιλάνθρωπες κινήσεις-ανταλλαγές προϊόντων που ανακουφίζουν για λίγο την κοινωνική μας συνείδηση, στα κεράκια στις εκκλησίες, στα αντικαταθλιπτικά χάπια, στο χαμένο μας ύπνο. Αυτά τα κοινωνικά ανακλαστικά κληροδοτούμε, μέχρι στιγμής, στην Ιστορία που έρχεται.

Μένουμε εκεί, διάσπαρτα μυρμήγκια που αγριοκοιτάζουν τον ελέφαντα. Και οι μέρες κυλούν υποτακτικά, αθόρυβα, με μια χυδαία βουβαμάρα. Ιδανικά πιόνια, ιδανικοί συνένοχοι. Δεν αντιδράμε, δεν συγκεντρώνουμε την οργή μας σε κάτι συλλογικό, ακόμη και τώρα. Και ίσως και αυτή να ’ναι η μεγαλύτερη νίκη της σήψης που μάς αποτελειώνει: δεν αισθανόμαστε «λαός». Δεν αποτιμούμε τη λέξη ούτε καν με τη λεξιλογική της, καθαρά, έννοια. Δεν μας στοιχίζει μια τέτοια λέξη. Ηχεί στα -βιασμένα από παντού, ηθικώς και αισθητικώς- αφτιά μας ως παρωχημένη, λαϊκίστικη, ασήμαντη, ακατανόητη, γελοία ή δύσκολο πράγμα.

Ασφαλώς και υπάρχουν αιτίες. Κι ακόμη περισσότερες δικαιολογίες, που κάπου στην αρχή, στέκουν, γρήγορα όμως ξεθωριάζουν μπροστά στο μακελειό: «Τι να κάνουμε;», «Δεν υπάρχουν ηγέτες», «Η Αριστερά είναι ανίκανη», «Η Αριστερά δεν ενώνεται», «είμαστε μικροί μπροστά στο παγκόσμιο σχέδιο», «Αν βγούμε απ’ την Ευρώπη δεν θα’ χουμε να φάμε», «Μας ψεκάζουν τα αεροπλάνα», «Οι εκλογές θα φέρουν μια λύση» (Πότε, αλήθεια; ή, καλύτερα, «Ποτέ, αλήθεια!»), «Φοβόμαστε», «Δεν ξέρουμε», «Και μετά;».

Και ξαφνικά στις δικαιολογίες γινόμαστε πάλι πολλοί (όλα τα ρήματα «απαντούν» σε πρώτο πληθυντικό!), γινόμαστε λαός κι αναμασάμε το δράμα του έθνους. Υποφέρουμε όλοι. Εξευτελιζόμαστε όλοι. Εξοντωνόμαστε όλοι. Αλλά, σκεφτόμαστε, ακόμη, όλοι -μέσα στις ασάλευτες ζωές μας, που εν τω μεταξύ κατακρεουργούνται από χίλια ψαλίδια- κατά μόνας, ιδιωτικά, προσωπικά με σκέψεις που χτυπούν στον τοίχο κι επιστρέφουν σε μας, αφορούν εμάς, γίνονται για πάρτη μας, μήπως και σωθούμε εμείς οι ίδιοι. Και οι υπόλοιποι; Ας σκεφτεί ο καθένας για τον εαυτό του.

Ως δέκτες των κακών, νιώθουμε λαός. Άλλωστε, είναι ασυγκρίτως πιο εύκολη η παθητική αποδοχή του όρου – δεν κοπιάζει, δεν κοστίζει, δεν υπόσχεται, δεν απαιτεί ανάληψη ευθυνών που θα γίνουν πράξεις, που θα γίνουν αγώνας, που θα γίνει λύση. Αγώνας συλλογικός, μεθοδευμένος, αποφασιστικός και αποφασισμένος, πυρακτωμένος από τη μοναδική πράξη σοβαρότητας: της ευθύνης που μοιράζεται σε όλους. Από τη νομοτελειακή επιτυχία της ισχύος εν τη ενώσει. Από την ιερότητα της αλληλέγγυας προσπάθειας. Από το δίκιο του συνόλου και όχι της πυγμής. Από τη μοναδική ανόθευτη ομορφιά: της νίκης που ανήκει σε όλους.

Θέλει και κόπο και τρόπο κάτι τέτοιο. Δεν θέλει, όμως, καθόλου φόβο – αυτόν αντιμάχεται. Εσείς τι προτιμάτε;

* Η Ελένη Τζατζιμάκη είναι φιλόλογος κι έχει εκδόσει μια ποιητική συλλογή.

Κατά το καθεστώς και οι ρήσεις των υπηρετών του

Μνημειώδεις και αποκαλυπτικές μνημονιακές ατάκες.

Επιμέλεια: Αφροδίτη Γιαννάκη

Αν πιστεύετε ότι οι πολιτικοί των μνημονίων είναι απλά αιμοδιψή κτήνη χωρίς ευαισθησία, ξανασκεφτείτε το.

Οι παρακάτω δηλώσεις των πολιτικών μας εκπροσώπων εκφράζουν την ανθρώπινη πλευρά τους καθώς και τη βαθιά τους εκτίμηση για διάφορες μορφές τέχνης.

Σεβασμός…

«Πρέπει να σεβαστούμε δύο πράγματα: τη δημοκρατία και την ελευθερία. Αυτά που κάποτε ήταν οι σημαίες της Αριστεράς».

Τότε υπουργός Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Άννα Διαμαντοπούλου, 21 Μαρτίου 2011.

…και ευθύτητα

«Η δημοκρατία και η ελευθερία, τέλος. Αυτή είναι η πολιτική μας».

Τότε υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, 2011

Ευσυνειδησία…

«Δεν διάβασα το Μνημόνιο, γιατί είχα άλλες υποχρεώσεις, είχα άλλα καθήκοντα. Είχα να αντιμετωπίσω το έγκλημα ως υπουργός Προστασίας του Πολίτη. Δεν ήταν δική μου δουλειά να μελετήσω το Μνημόνιο».

Τότε υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, 24 Ιανουαρίου 2012

…και περίσκεψη

«Σκέφτομαι πρώτα την Ελλάδα και μετά τις εκλογές».

Γιώργος Καρατζαφέρης, Φεβρουάριος 2012

Αλτρουισμός…

«Σας δίνω, σας δίνω, σας δίνω μία υπόσχεση, ότι θα γίνω πρωθυπουργός για να σώσω τον τόπο».

Γιώργος Καρατζαφέρης, Σεπτέμβριος 2011

…και αυτοθυσία

«Σας είχα πει το 2000, όταν μόνος ξεκινούσα το κόμμα, ότι σε επτά χρόνια θα μπω στη Βουλή. Σε πολύ λιγότερα, σας βεβαιώνω θα είμαι στο Μέγαρο Μαξίμου, για την Ελλάδα και μόνο την Ελλάδα».

Γιώργος Καρατζαφέρης, 2011

Αλληλεγγύη…

«Ξεχάστε τα κόμματα όπως τα ξέρατε. Δεν υπάρχουν τώρα οι τεράστιες διαφορές μεταξύ ΠΑΣΟΚ, ΛΑΟΣ και Νέα Δημοκρατία. Είμαστε οι ευρωπαϊστές εναντίον των κομμουνιστών».

Γιώργος Καρατζαφέρης, 18 Νοεμβρίου 2011

…και συλλογικότητα

«Μαζί τα φάγαμε».

Θόδωρος Πάγκαλος, 21 Σεπτεμβρίου 2010

Αυτογνωσία…

«Κι εγώ μαριονέτα δεν υπήρξα ποτέ, ούτε θα γίνω, ό,τι και να μου κοστίσει».

Γιώργος Παπανδρέου, 2 Φεβρουαρίου 2012

…και αυτοκριτική

«Είχαμε την υποχρέωση να μειώσουμε τα έξοδά μας, τα έξοδα του κράτους μας, και να αυξήσουμε τα έσοδά του. Δεν το πετύχαμε».

Θόδωρος Πάγκαλος, 2011

Αίσθημα δικαίου…

«Το ένα εκατομμύριο δημοσίων υπαλλήλων που ταλαιπωρούν δέκα εκατομμύρια πολίτες με τη βεβαιότητα ότι ο δημόσιος τομέας είναι ισόβιος, μας έφτασε εδώ που μας έφτασε».

Υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, Σεπτέμβριος 2011

…και απέχθεια προς το άδικο

«Εσείς θα μας κλείσετε φυλακή. Ευτυχώς δεν ασκείτε εξουσία. Ευτυχώς! Ευτυχώς!».

Υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, 11 Φεβρουαρίου 2012, απευθυνόμενος στον Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ο Π. Λαφαζάνης είχε αποκαλέσει «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα» τον χαρακτηρισμό του κατεπείγοντος του νομοσχεδίου για το δεύτερο Μνημόνιο.

Ευγνωμοσύνη και ανακούφιση…

«Αν αθροίσεις τα ποσοστά ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Δημοκρατικής Αριστεράς, Οικολόγων, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τα λοιπά, φτάνουν το 30%. Ο Θεός να μας φυλάει. Ευτυχώς που ’ναι κι η Παπαρήγα και λέει “όχι”».

Άδωνις Γεωργιάδης, Οκτώβριος 2011

…και πάλι πανικός με λίγο σοσιαλιστικό ρεαλισμό

«Αν αθροίσεις τις δυνάμεις της Δεξιάς -όλες τις δυνάμεις της Δεξιάς, όλες, βάλε μέσα όποιον θέλεις- και τις δυνάμεις της Αριστεράς, η Δεξιά είναι κάτω απ’ το 35 και η Αριστερά είναι πάνω απ’ το 65. Δηλαδή, πάμε να δώσουμε την Ελλάδα στους μπολσεβίκους».

Άδωνις Γεωργιάδης, Φεβρουάριος 2012

Σκέτος ρεαλισμός…

«Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε αποφάσεις δύσκολες και σε αποφάσεις ακόμα πιο δύσκολες. Έχουμε δυστυχώς να διαλέξουμε ανάμεσα σε θυσίες και σε ακόμα μεγαλύτερες θυσίες, σε ασύγκριτα πιο μεγάλες θυσίες. Έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα σε ταπεινώσεις που υφίσταται μία χώρα, ένα έθνος ιστορικό και υπερήφανο και ακόμα μεγαλύτερες ταπεινώσεις που θα αναγκαστεί να υποστεί εάν με την ψευδαίσθηση ότι διατηρούμε την υπερηφάνεια μας και την αξιοπρέπειά μας, οδηγηθούμε σε λύσεις που έχουν πολύ μεγαλύτερο κοινωνικό, οικονομικό και θεσμικό κόστος».

Υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, Φεβρουάριος 2012

…και νεορεαλισμός

«Υπάρχει απεριόριστος ανθρώπινος πόνος. Θλίψη, φτώχεια και δυστυχία. Αυτό δεν το αντέχω».

Τότε υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, 2011

Κωμωδία…

«Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας έχει ήδη ξεκινήσει».

Τότε υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Μάρτιος 2011

…και δράμα

«Εγώ είμαι σε πολύ μεγάλη δυσκολία. Εμένα μειώθηκε το εισόδημά μου».

Θόδωρος Πάγκαλος, 2011 (δηλωθέν εισόδημα: 640.000 ευρώ, συν ουκ ολίγα ακίνητα)

Μετα-μοντερνισμός…

«Οι άνθρωποι δεν πεθαίνουνε κιόλας. Ζούνε πολλά χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή τους».

Υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, Μάιος 2010

…και μετα-αναρχισμός

«Είπα ότι είμαι αντιεξουσιαστής στην εξουσία, κι αν δεν μείνω στην εξουσία, τουλάχιστον θα παραμείνω αντιεξουσιαστής».

Γιώργος Παπανδρέου, Νοέμβριος 2011

Μινιμαλισμός…

«Είμαι ζουζούνι».

Θόδωρος Πάγκαλος, 2011

…και σουρεαλισμός

«Γαβ, γαβ, γαβ!»

Θόδωρος Πάγκαλος, 2011

Λυρισμός…

«Σας το ’χει πει ο κυβερνήτης του σκάφους, σας το λέει και ο ύπαρχος τώρα».

Υπουργός Οικονομικών Ευάγγελος Βενιζέλος, 14 Οκτωβρίου 2011

…και περισσότερος λυρισμός

«Κύριε πρωθυπουργέ, είστε ένας γιατρός. Έχομε ένα συγγενή μας ασθενή και σαφώς έχομε και το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση, να επιλέξουμε ανάμεσα στους γιατρούς τον καλύτερο για να σώσει το συγγενή μας».

Γιώργος Καρατζαφέρης, Νοέμβριος 2011

Το ηρωικό…

«Εγώ πήρα πολύ νωρίς την απόφαση να μη μετρήσω το πολιτικό κόστος. Ήξερα και ξέρω ότι είναι βαρύ το κόστος αυτό».

Γιώργος Παπανδρέου, Δεκέμβριος 2011

…και το επικό

«Σε κάθε μου ταξίδι, τη σημαία της χώρας, την κουβαλώ στην καρδιά μου».

Γιώργος Παπανδρέου, Νοέμβριος 2011

Πολιτικό θρίλερ…

«Όποιος επιχειρήσει να πειράξει τον κ. Παπανδρέου θα μετατρέψει τη χώρα σε μια χώρα στην οποία υπάρχει μακελειό».

Υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, 23 Ιανουαρίου 2012

…και εξπρεσιονιστικό θρίλερ

«Εάν δεν έχουμε πάρει μέχρι τις 12 Ιουλίου τα χρήματα, τότε θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα τρομερό σενάριο.

Η επιστροφή στη δραχμή σημαίνει ότι την επόμενη ημέρα οι τράπεζες θα κατακλυσθούν από τρομαγμένο πλήθος που θα θέλει να αποσύρει τα χρήματά του… Ο στρατός θα πρέπει να προστατεύσει με τανκς τις τράπεζες, επειδή δεν θα επαρκούν οι αστυνομικές δυνάμεις. Θα ξεσπάσουν ταραχές σε όλη τη χώρα, τα καταστήματα θα αδειάσουν και μερικοί άνθρωποι θα πηδήξουν από τα παράθυρα».

Θόδωρος Πάγκαλος, 26 Ιουνίου 2011

Σασπένς…

«Από την πρώτη μέρα που μπήκα στον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό, πίστευα στις δυνάμεις του Γιώργου Καρατζαφέρη και στην ικανότητά του να διακυβερνήσουμε. Το είχα πει πολλές φορές, άλλωστε, σε τηλεοπτικά δελτία, δεχόμενος τον γέλωτα και τα μειδιάματα συναδέλφων σας. Αλλά γενικά το πίστευα. Οφείλω να ομολογήσω, δεν πίστευα ότι θα συμβεί τόσο γρήγορα».

Άδωνις Γεωργιάδης, 2011

…και διαλεύκανση του εγκλήματος

«Ό,τι επιτεύχθηκε ήταν δουλειά όλων μας».

Γιώργος Καρατζαφέρης, αναφερόμενος στα αποτελέσματα της «διαπραγμάτευσης» του νέου Μνημονίου, 9 Φεβρουαρίου 2012